Қала көркі қалай құбылмақ?

Қарағанды қаласында 2022 жылдары іске асырылуы тиіс көптеген жобалар жоспарда. Қарағанды урбанистика орталығы жерасты өткелдерін жаңғыртпақ. Қала тұрғындары шаһардың мүгедектерге ғана емес, сонымен бірге жүкті әйелдер, мүгедектер арбалары бар аналар немесе қарт адамдар кіретін халықтың аз мобильді тобына мүлдем бейімделмегенін және қалада мұндай азаматтар көп екенін айтып жиі шағымданады.

ОӘД мен МҮ жерасты өткелдері қаланың иелігіне қайтарылып, жөнделеді. Қала әкімі Ермағанбет Бөлекпаев екі жерасты өткеліне иелік ету құқығын беру туралы келісімге келгенін мәлімдеді. Үшіншіден, «Мың ұсақ-түйек» аялдамасындағы жерасты өткел иесімен әкімдік әлі келісе алмады, сондықтан жекеменшікте қалады. Өткелдерді қалпына келтіру 2022 жылдың көктемінде басталуы керек екені белгілі болды.

Қалада орталық пен Сұрыптауды қосатын қалаішілік электр пойызын іске қосу жоспарланған. Электр пойызы Майқұдыққа да тоқтайтын болады, бұл – қала тұрғындарының орталықтағы жұмысына тезірек жетуіне мүмкіндік береді. Сұрыптаудан орталыққа дейін шамамен 40 минутта, ал Майқұдықтан 15 минутта жетуі тиіс. Күзде жоба іске қосылмады. Қазір жоба субсидиялау сатысынан өтуде.

Қарағандыда қала көшелеріне гүл отырғызудың жаңа тәсілі жүргізілуде. Бюджеттік ақша біздің климатымызда бар болғаны 3 ай өмір сүретін жылдық гүлдерді дәстүрлі сатып алуға жұмсалмайды. Қазыбек би атындағы аудан әкімі Нұрлан Рыстин өткен жылдан бастап бір жылдық гүлдерді тек жол бойына отырғызатынын айтты, өйткені оларды қыста алып тастауға тура келеді.

Ал алаңдарды безендіру үшін Алматыдан сатылып алынған көпжылдық гүлдер пайдаланылатын болады. Нәтижесінде көпжылдық гүлдері бар гүлзарлар «Арбат» СҮ жанындағы алаңды, сондайақ Бұқар жырау, Республика, Сарыарқа даңғылдарын, Назарбаев және Чкалов, Әлиханов көшелерін безендіріп, ажарын арттырды.

Қарағанды қаласының әкімі Ермағанбет Бөлекпаев қала тұрғындарына Майқұдық орталық саябағын жаңғырту жобасын таныстырған болатын. Әкімнің айтуынша, оның толық өзгеруі екі жылға созылады. Жобаны қалалық урбанист Асхат Садуов әзірледі. Тұжырымдамаға сәйкес, саябақта жүгіруге арналған жолдар, спортқа арналған жеке аймақтар, велотрасса, балалар алаңдары, жаңа шағын сәулет нысандары жайластырылады. Сондай-ақ кіру тобын қайта жаңарту және қолданыстағы жол жабындарын ауыстыру көзделетін болады. Бас алаңда газебо мен қоғамдық тамақтану пункттерін жабдықтау жоспарлануда. Сондай-ақ бар жасыл желектерді ретке келтіріп, аумақты көпжылдық гүл және бұталармен қосымша көгалдандыру жоспарланып отыр. Биыл саябақта бірқатар іс-шара өткізілді, бірақ негізгі жұмыс 2022 жылдың көктемінде басталады.

Әкімдік бұл схемаларды Урбанистика орталығымен бірлесіп әзірледі. Әрине, былтыр қарағандылықтар бұл жаңалыққа таңданбады, өйткені өсімдіктер әлі де өзінің гүлдену шыңына жеткен жоқ. Алайда егер бәрі жоспар бойынша жүретін болса, биыл Қарағанды жарқын бояуларға оранады, ал бюджеттік ақша үнемделеді.

Сондай-ақ Қарағанды урбанистика орталығы қалада қоғамдық дәретханалар құру бойынша жобаны әзірлеумен айналысатынын хабарлады. Олардың мәліметтері бойынша, өткен жылы Қарағанды тұрғындары арасында онлайн-сауалнама өткізілді, онда көпшілікжалпықолжетімділікте қоғамдық дәретханалардың жетіспеу проблемасы туралы шағымданған.

«Адамдар көп жиналатын жерде қоғамдық дәретхана болмауы үлкен қолайсыздық тудырады, сондықтан биылғы күзде Қазыбек би атындағы әкімдік Әбдіров, Республика және Назарбаев даңғылдарына үш қоғамдық дәретхана қоюды жоспарлады», – деп хабарлады урбанистер.

Сондай-ақ өткен жаз өте ыстық болғанына қарамастан, қаладағы субұрқақтардың көпшілігі жұмыс істемеді. Жылдар бойы олардың көпшілігі жөнделмеген және барлық механизмдер жарамсыз болып қалған. Жаз бойы Назарбаев даңғылы мен мәдениет сарайының жанындағы үш субұрқақ ішінара жөнделді. Ал цирк, «Шалқыма», вокзал маңы алаңындағы, сондайақ Тәуелсіздік аллеясындағы субұрқақтар толық жөндеуден өтті.

Өткен жылы көптен күткен «Космонавтика» ескерткіші жаңғыртылды. Бұл туралы 2020 жылы айтыла бастады, бірақ жөндеу жұмыстарын қаржыландыру тек 2021 жылы қолға алынды. Жөндеу кезінде мердігер төменгі тұғырдың қаптамасын толығымен алып тастап, оны басқа плиткамен алмастырды. Ескерткіш айналасындағы шамдар да ауыстырылды, өйткені олар жарамсыз болып қалған. Айналадағы аумақ абаттандырылды, бірақ толық емес.

Қарағандыда «Мәңгілік алау» мемориалын қайта құру бойынша жөндеу-қалпына келтіру жұмыстары жүргізілді. Мердігер мемориалға қаптау, барлық жазуларды ауыстыра отырып, гранит плиталарын бөлшектеу, «Мәңгілік алау» жұлдызын бөлшектеу жұмыстарын жүргізді.

Сондай-ақ қалада балалар ойын алаңдары мен футбол алаңдары жасалды. Былтыр олардың саны бұрынғыға қарағанда аз, бірақ құрылыс материалдарының сапасы жоғары болды. Былтыр Қазыбек би атындағы ауданда 53 ойын алаңы мен 7 футбол алаңы салынды, олардың биіктігі 5 метрге жетеді, ал аумақты абаттандырумен бір алаңның құны 16 миллионды құрады.

Әлихан Бөкейхан атындағы ауданда 12 футбол алаңы мен 55 балалар алаңы салынды. Айта кету керек, балалар алаңдары да 100-ден 300 шаршы метрге дейін ұлғайтылып, кейбір ойын элементтері қосылды. Мысалы, көптеген аулада мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған спорттық тренажерлер пайда болды.

Өткен жылы Қарағандыда жаппай ағаш отырғызу жүргізілді. Қарағандының жасыл қоры 7 мың ағашқа толықты: Қазыбек би атындағы ауданда – 4 мың ағаш және Әлихан Бөкейхан атындағы ауданда – 2,5 мыңнан астам ағаш. Былтыр пирамидалық терек, алма, шырша, қарағай және қайың отырғызылды. Алдағы жылдары екі аудан әкімдіктерінің мердігерлік ұйымдары мен «Мәдениет және демалыс саябақтары басқармасы» КМҚК ағаштарға күтім жасайтын болады.

Қарағандыда ерекше артнысан пайда болды: Музыкалық комедия театры саябағының жанындағы сатылар түрлі-түсті бояулармен толықты. Жоба авторы – Қарағанды урбанистика орталығының қызметкерлері. Орталық басшысы Шыңғыс Қасымовтың айтуынша, бұл шараның негізгі мақсаты қала тұрғындары мен олардың балалары арасында серуендеу және фотосессиялар жасау үшін мүмкіндік туғызу болған.

Қарағанды қаласының әкімі Ермағанбет Бөлекпаев тағы бір жобаны жариялады. Майқұдықтың басты көшелерінде жолдың күрделі жөндеуі аяқталған соң, қала басшысы енді жергілікті бизнес нысандарын ретке келтіру қажеттігін айтты. Нақтырақ айтсақ, олар үшін бірыңғай дизайн-кодын жасау ұсынылды.

– Өткен жылы біз қасбеттерді боядық, шатырларды жаңарттық, енді жол жасадық, бірақ бизнес нысандары бойынша көптеген сұрақтар бар. Әсіресе «Горняк» және «Көгілдір тоғандар» аудандарында тұжырымдама жоқ. Сондықтан қазір біз бірыңғай дизайн-код әзірлеп жатырмыз, содан кейін кәсіпкерлерге өз нысандарын, әрине, ең аз шығынмен жаңартуды ұсынамыз. Біз әрқайсысымен жеке жұмыс істейміз. Қазір кей кәсіпкер өзгерістерге дайын. Бірақ әлі мүмкіндігі жоқ адамдар да бар. Біз мұны түсінеміз және оларға уақыт береміз. Жұмыстар басталып кетті, бірқатар дүңгіршек біртіндеп жаңғыртылуда, – деді Е.Бөлекпаев.

Қарағанды әкімі Жауынгер — интернационали — стер көшесіндегі Қарағанды орталық саябағына апаратын үш жаяу жүргіншілер өткелін бағдаршаммен жабдықтау туралы шешім қабылдады. Оның айтуынша, олар пайда болғаннан кейін, жаяу жүргіншілердің қауіпсіздігі артып, көлік қозғалысы едәуір жеделдейді.

Өткен жылы Қарағанды орталық саябағы айтарлықтай өзгерді. Алдымен Қалалық урбанистика орталығы бизнес нысандары үшін бірыңғай келбет құру тұжырымдамасын жасады. Ол үшін «эко» стилі таңдалды.

Сондай-ақ қазір саябақ серуендеуге және велосипедтерді жалға алуға арналған аймақтарға бөлінген. Айтпақшы, велосипедшілерге қазір барлық жерде жүруге рұқсат етілмейді. Сонымен қатар саябақ шудан арылды: қазір тек кей жерде ғана музыкалық сүйемелдеу естіледі, ол жыл мезгілі мен тақырыптық мерекелерге байланысты өзгеріп отырады.

Қарағанды орталық саябағының жаңа жылға қарай тамаша безендірілгенін атап өтуге тиіспіз. Өйткені қарағандылықтар үшін мұнда алғаш рет бүкіл Қазақстанда теңдесі жоқ желілік мұзайдын құрылды. Жаңажылдық безендіру үшін Урбанистика орталығы бірыңғай тұжырымдама жасады.

Қарағанды әкімінің орынбасары Халел Әкімжановтың айтуынша, саябақ аркасы жаңғыртылып, жақын арада ауыстырылады.

Қалған жобалар кезеңкезеңмен жүзеге асырылады. Мысалы, саябақта «кеңістікті аймақтарға бөлу» тақырыбын одан әрі ілгерілету жоспарлануда. Пикникке арналған аймақ, шахмат пен дойбы ойнауға арналған «тыныш аймақ» құру, сондай-ақ балалар кеңістігін ұйымдастыру жоспары бар.

Жастарды тарту үшін көше өнері аймағын құру жоспарлануда. Ол жерді амфитеатр түріндегі орындықтармен жабдықтау, жарықтандыру, тіпті іс-шаралар жоспарын құру жоспарланып отыр.

Сонымен  қатар саябақ көлінің ластану мәселесі де шешілуде. Бұрын хабарланғандай, ақпан айында оған хлорелла суспензиясы қосылады, ол қоршаған микрофлораны жақсартады, содан кейін көл Костенко шахтасындағы сулармен толтырылады.

Аружан АЛПЫСБАЙ,

«QH»