Вирустық гепатиттің алдын алу

А вирустық гепатиті — бұл жіті вирустық жұқпалы ауру, типтік жағдайларда жалпы әлсіздік, шаршаудың жоғарылауы, тәбеттің болмауы, жүрек айну, құсу, склера мен терінің сарғаюы, қара зәр, нәжістің түсінің өзгеруі болады. Дәл осы патология күнделікті өмірде «Боткин ауруы» деп аталады.

А вирустық гепатиті инфекциясының көзі – науқас адам. Вирустың нәжіспен сыртқы ортаға бөлінуі инкубациялық кезеңде клиникалық симптомдар басталғанға дейін 7-10 күн бұрын және аурудың алғашқы күндерінде, яғни 2-ден 14 күнге дейін (көбінесе 5-7 күн) басталады.

Негізгі берілу механизмі – фекальды-оральді, ол су, тамақ немесе тұрмыстық байланыс жолдарымен жүзеге асырылады, басқа берілу жолдары сирек кездеседі.

Сумен берілу жолы – ауызсу және шаруашылық-тұрмыстық мақсаттар үшін, сондай-ақ ластанған су айдындарында шомылу кезінде сапасыз су пайдаланғанда берілуі мүмкін.

Азық-түлік арқылы берілу жолы – азық-түлік кәсіпорындарында, қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарында және тамақ өнімдерін сататын сауда объектілерінде өндіріс кезінде вирустармен ластанған өнімдерді тұтыну кезінде жұғуы мүмкін. Жидектер, көкөністер, шөптер суару алқаптарында және көкөніс бақтарында өсірілген кезде, суару үшін залалсыздандырылмаған ағынды суларды немесе нәжісті пайдаланған кезде жұғуы мүмкін.

Байланыс және тұрмыстық берілу жолы-жеке бас гигиенасы ережелерін сақтамаған жағдайда жүзеге асырылады. Қолдар, сондай-ақ вирустармен ластанған заттардың берілу факторлары.

А вирустық гепатиті келесі жағдайларда жұғуы мүмкін:

* Ағынды сулар бар жерде қалыптасқан теңіз өнімдерін жегенде.

* термиялық өңделмеген,  науқастардың нәжісіне түскен сумен суарылған жемістер мен көкөністерді жеген кезде.

* Ластанған сумен жуылған көкөністерді, жидектерді немесе жемістерді жеген кезде.

* Көбінесе әлеуметтік жағдайы осал елдерде тұратын адамдар ауырады. Ең осал  топтар – балалар мен жастар.

Гепатит А ауруы көбінесе жаз  және күз   маусымында  өршиді.

«А» вирустық гепатитінің алдын алудың ең сенімді тәсілі – вакцинация.

Вакцина 2 жастағы балаларға және «А» вирустық гепатиті ошақтарында қарым-қатынаста болған 14 жасқа дейінгі балаларға қарым-қатынастан кейін алғашқы 2 аптада егу жүргізіледі. Вакцина егу 2 рет, арасына 6 ай салып жүргізіледі. Бірінші екпеден кейін 10 күн өткен соң вакцина егілгендердің кемінде 99 пайызында вирусқа тұрақты иммунитет дамиды.

А вирустық гепатитінің алдын алу мақсатында келесі шараларды сақтау қажет:

* жеке гигиена ережелерін сақтау: тамақ дайындамас бұрын және дәретханаға барғаннан кейін, серуендегеннен кейін қолды жуу;

* тек мұқият жуылған көкөністер мен жемістерді тұтыну;

* бөтелкедегі немесе қайнатылған суды ішу;

* көшеде және күмәнді сипаттағы қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарында сатылатын өнімдерден бас тарту.

Аурудың алғашқы белгілері анықталса өз бетінше емделуге болмайды.

Егер дене қызуының көтерілуі, құсу, іш өту секілді жіті жұқпалы аурудың белгілері пайда болған жағдайда  дереу жергілікті медициналық ұйымдардың көмегіне жүгіну қажет.

Н.М.АЙМАҒАНБЕТОВ,

Қарағанды қаласы

Қазыбек би атындағы ауданының

санитариялық-эпидемиологиялық

бақылау басқармасының

басшысы