Рақымшылық жариялау ұсынысы
Түрмелерді босатып, қаражат үнемдеу. Депутаттардың рақымшылық жариялау туралы ұсынысынан кейін ІІМ салық төлеушілердің қанша қаражатты сотталғандарды ұстауға кететінін айтып, бұл гуманистік бастаманы қолдауға шешім қабылдады. Әзірге әңгіме ауыр қылмыс жасамаған әйелдер туралы ғана болып отыр. Бұл қандай нәтижеге әкелуі мүмкін? Сарапшылар пікірі қандай?
Депутат Қарақат Әбден Конституцияның 30 жылдығына орай, жазасын өтеп, қапаста отырған әйелдерді мерзімінен бұрын босатуды ұсынды. Мәжіліс депутаты әйелдер мен балалардың құқықтары, сондай-ақ отбасы мәселелерінің мемлекет үшін басты басымдықта екенін атап өтті. Депутаттың айтуынша, қазіргі уақытта мыңдаған әйел түрмеде отыр, олардың арасында көптеген жас және көпбалалы аналар бар. Осы аналар жазаларын өтеп жатқанда, олардың балаларын, балалар үйінен табу қиын емес, кейбір балалар өз үйлерінен жырақта, жалғыз қалған.
– Депутаттар «Конституцияда балалық шақ пен аналық құқықтар қорғалған» деп айтқан кезде, мен тоқтатқым келеді. 27 бапта Конституцияда «балалық шақ, аналық және әкелік құқықтар қорғалған» деп нақты жазылған. Екіншіден, әйелдердің әлеуметтік байланыстары еркектерге қарағанда баяу үзіледі және жиі бұзылмайды. Сол кезде менде заңды сұрақ туындайды: неге Конституцияның 14 бабына сәйкес келмей, біз тек әйелдер үшін амнистия жүргізуді шештік? Ал еркектердің жағдайы ше? Бүгінгі таңда үлкен сұрақ: бала үшін ана маңызды ма, әлде әке ме? – деді Қазақстан халықаралық адам құқықтары бюросы және заңдылықты сақтау жөніндегі Қарағанды облыстық филиалының директоры Юрий Гусаков.
Депутаттық сұрауға Ішкі істер министрлігі жауап беріп, бастаманы қолдайтынын білдірді. Бұл шара тек гуманизм қағидаттарын көрсетіп қана қоймай, сонымен қатар мемлекеттік шығындарды үнемдеуге мүмкіндік береді.
– Екі мыңнан астам сотталғанды босату бюджеттің 5,8 миллион теңгеге дейін үнемделуіне мүмкіндік береді. Әр сотталғанға арналған жалпы шығындар күн сайын 2 900 теңгені құрайды, демек жыл сайын 2,1 миллиард теңге үнемделеді, – дейді Ішкі істер министрі Ержан Сәденов.
– Мені ешқашан бұл сома таңғалдырмаған, өйткені адамдар сол жерде адамгершілік шарттарында өмір сүруі тиіс. Мен осы сандарды әрдайым көремін, өйткені мен осы мекемелерде жұмыс істеймін, олардың не істейтінін, қандай қаржы жұмсалатынын және ол қаржылар не үшін пайдаланылатынын білемін, – деп атап өтті Юрий Гусаков.
Сонымен қатар, Ішкі істер министрлігі амнистияның бірқатар тәуекелмен қатар жүретінін атап өтті. Олар азаматтар арасында, қылмыстан зардап шеккендер арасында наразылық көңіл-күйлерінің болуы мүмкін екендігін және амнистияланған тұлғалар арасында қайталанған құқық бұзушылықтардың орын алу ықтималдығын атап өтті. Құқық қорғаушылардың пікірінше, егер амнистия жасалатын болса, ол тек сол адамдарға қатысты болуы керек. Игорь Опанасюктың тәжірибесіне сүйенсек, кез-келген жүргізуші бүгін тәртіпті азамат болса да, ертең түрмеге түсуі мүмкін екенін жоққа шығаруға болмайды.
– Әр тоқсан сайын көріп отырғанымыздай, жауапкершіліктің қатаңдауы, оның ішінде әкімшілік жауапкершіліктің қатаңдауы, меніңше, негізсіз. Мен жалпы 2014 жылғы заңнамалық негіздерге оралуды ұсынар едім. Осы 10 жылда біз жыл сайын жауапкершілікті қатаңдаттық. Заң осындай тұрғыдан үнемі дамып отыруы тиіс емес, – дейді заңгер Игорь Опанасюк.
Басқа ақпараттарға сүйенсек, бүгінгі таңда түрмелер тым толығып кеткен және жақын арада орын жетіспеуі мүмкін. Сондықтан амнистия – бұл тек қана құқық бұзушыларды босату емес, сондай-ақ түзету мекемелерін жеңілдетудің бір тәсілі.
Қанағат ЭДУАРДҚЫЗЫ,
«QH»