Қарағанды техникалық университетінің білім беру тарихындағы лингвист педагогтардың мұрасы

09.11.2023

Оқылды: 122

Қарағанды техникалық университетінің «Шетел тілдері» кафедрасы университеттің ең көне және құрметті кафедраларының бірі болып табылады. 1953 жылы Қарағанды тау-кен институтында сол кездегі заманауи және озық кафедралардың бірі – «Орыс және шетел тілдері» кафедрасы құрылды. Оның жетекшісі және шабыттандырушы Людмила Леопольдовна Тимохина болды, оның сауатты көшбасшылығы, ізденімпаз ақыл-ойы және қамқор рухы мәдени алмасудың негізін салып, ағылшын, неміс және француз тілдерін оқытудың бастамасын салды.
70 жыл ішінде кафедраны төрт жетекші басқарды: профессор Тимохина Людмила Леопольдовна (1953-1988), профессор Гонцова Софья Алексеевна (1988-2001), доцент Оспанова Бикеш Ревовна (2001-2011ж.), доцент Джантасова Дамира Дулатовна (2011 жылдан қазіргі уақытқа дейін).
Кафедраның алғашқы меңгерушісі профессор Л.Л. Тимохина халықаралық ынтымақтастықты белсенді дамытып, шетел университеттерімен академиялық байланыстарды нығайтты. Кафедраның стратегиялық мақсаттарына сай шет тілдерін оқыту үдерісіне автоматтандырылған жүйелерді сәтті енгізіп, кафедраны тек оқу орны ғана емес, мәдени алмасу орталығына айналдырды. 1955 жылдан бастап тәжірибеге басқа шет тілдерін — неміс және француз тілдерін, ал қазақ мектептерін аяқтаған студенттер үшін — орыс тілін үйрену енгізілді. Содан бері кафедра халықаралық алмасу және мәдени байыту орталығына айналды.
Кафедра оқытушылары оқу жұмысымен қатар студенттерді дамыту және өзара сыйластық қарым-қатынас атмосферасын құру бойынша іс-шараларды, оның ішінде ағылшын және француз әндерін үйрену үйірмелерін белсенді түрде өткізді. Бұл іс-шаралар студенттердің өнер әлеміне енуіне мүмкіндік беріп қана қоймай, сөзбен жеткізгісіз қарым-қатынас атмосферасын тудырды. Сонымен қатар, неміс тілі бөлімінде поэзия кештері мен неміс мәдениетін көрсететін тақырыптық іс-шаралар өткізілді.
Айта кету керек, кафедра университеттің профессорлық-оқытушылық құрамын ағылшын тілінен кандидаттық және докторлық емтихандарға көп жылғы табысты дайындығымен ерекшеленді. Оқытушылар жас инженерлер үшін француз, неміс және ағылшын тілдерінде үнемі кешкі семинарлар өткізіп, политехникалық университетте ғылымның дамуы мен қалыптасуына баға жетпес үлес қосты. Бұл семинарлар студенттерге шет тілін кәсіби қарым-қатынас құралы ретінде ғана емес, сонымен қатар өз мамандығы бойынша ғылыми мәтіндер ресурстарының кілті ретінде меңгеруге мүмкіндік берді.
1970-1980 жылдары кафедраның профессорлық-оқытушылық құрамы техникалық пәндер бойынша оқытушылардың тілдік даярлығын жеделдету жұмыстардың ажырамас бөлігі болды. Олар коммунистік идеология үстемдік еткен елдерге игі мақсатпен – техникалық білімнің дамуына көмектесу үшін іс-сапарлар ұйымдастырды. Бұл миссиялар Африка мен Оңтүстік-Шығыс Азиядағы бұрынғы француз отарларына жетіп, әлемдік білім беру тарихының маңызды бөлігіне айналды.
1988 жылдан бастап «Орыс және шетел тілдері» кафедрасын дарынды жетекші, доцент Софья Алексеевна Гонцова басқарды. Осы уақыт ішінде ол қазақ тілді студенттерге орыс тілін оқыту әдістемесі бойынша докторлық диссертациясын сәтті қорғады. Ол кезде кафедраның ағылшын тілі бөлімінде ең қызық, шығармашыл оқытушылар қызмет етті, олар тынымсыз құлшыныспен Мәскеу мен Санкт-Петербургте біліктіліктерін арттырып, ұстаздық шеберліктерін шыңдады. Сонымен қатар, шынайы тілдік атмосфераны құру мақсатында шетелдік оқытушыларды тарту бойынша алғашқы қадамдар жасалды. Кафедра сонымен қатар студенттердің ағылшын тіліндегі дипломдық жобаларына бірлесіп жетекшілік жасау бойынша белсенді жұмысты жалғастырып, олардың кәсіби саладағы дағдыларын дамытуға үлес қосты.
Жаңа мыңжылдық басынан кафедраны екі меңгеруші басқарды: ф.ғ.к., доцент Оспанова Б.Р. және п.ғ.к., доцент Д.Д.Джантасова. Оспанова Бикеш Ревовнаның жетекшілігі кезінде кафедраның ақпараттық-техникалық базасы жасалып, лингафондық және компьютерлік сыныптарда сабақтар белсенді жүргізілді. Ол тілдік мәтін құрылымының ақпараттық-энтропиялық талдауы бойынша іргелі зерттеу бағдарламасының жоба жетекшісі болды және Ресей жаратылыстану ғылымдары академиясының «Өнертапқыштықты дамытуға қосқан үлесі үшін» А.Нобель медалімен марапатталды. .
Шетел тілдері кафедрасының қазіргі меңгерушісі – п.ғ.к., доцент Джантасова Дамира Дулатовна. Ол Людмила Леопольдовна Тимохина басшылығы кезінде қалыптасқан белсенді қызмет дәстүрін сақтай отырып, кафедраның дамуына жаңа серпін берді.
Джантасова Д.Д. мол шетелдік тәжірибесі бар, Британ Кеңесінің сертификатталған тренері және АҚШ Елшілігінің халықаралық бағдарламаларының түлегі. Оның кәсіби шеберлігі бағаланып, «2015 жылдың үздік университет оқытушысы» атағын алды. Ол сондай-ақ кәсіби қауымдастықтар мен кәсіподақтарға, соның ішінде Қазақстандық ағылшын тілі оқытушылары қауымдастығының кеңесіне (KazTEA), TESOL’2009 (АҚШ) ағылшын тілі мұғалімдерінің халықаралық американдық одағы, CALICO’2008 компьютерлік лингводидактика бойынша халықаралық консорциумға белсенді қатысады.
Қазіргі уақытта кафедрада педагогика және филология саласындағы доценттер мен ғылым кандидаттарын қосқанда 30-дан астам оқытушы қызмет атқарады. Бұл көп қырлы ұжымның құрамында үлкен ғылыми тәжірибесі мамандар, сондай-ақ гуманитарлық ғылымдар, білім беру және филология ғылымдарының магистрлері мен тәжірибелі аудармашылар бар. Кафедраның профессорлық-оқытушылық құрамы үздіксіз жетілуге ұмтыла отырып, Әбілқас Сағынов атындағы Қарағанды техникалық университетінде барлық білім саласының студенттері мен магистранттарына ағылшын тілін үйретуге өз таланты мен күш-жігерін жұмсайды.
Кафедраның алдында тұрған педагогикалық міндет екі жақты. Бір жағынан, кафедра оқытушылары ҚарТУ студенттеріне, яғни Қазақстандық ғылымның болашағы, оның ең жарқын және ең қуатты ойлары, ғылыми прогрестің болашағы болып табылатын жастарға шет тілдерін үйретеді.
Екінші жағынан, кафедра оқытушылары «Ғылыми-техникалық аударма» қосымша білім беру бағдарламасы аясында халықаралық және мәдениетаралық коммуникация мамандарын даярлаудың түбегейлі жаңа, қосымша моделін әзірлеуде. Инженерлік мамандықтар студенттеріне халықаралық стандарттарға және жоғары техникалық мамандықтар шеңберіне сай оқыту талаптарына жауап береді.
Қарағанды техникалық университетінің «Шетел тілдері» кафедрасы бүгінде оқытушылардың кәсіби шеберлігін, халықаралық тәжірибені және Қазақстан мен басқа елдерден келген студенттердің әлеуетін біріктіретін халықаралық ұжым болып табылады.
Әбілқас Сағынов атындағы Қарағанды техникалық университеті, «Шетел тілдері» кафедрасы

Кафедра ұжымы, 1985ж.