Күйдіргінің алдын алу!

Күйдіргі (сібір жарасы) – адам және жануарлардың өлімімен өтетін аса қауіпті жұқпалы ауру. Сібір жарасының қоздырғышы қоршаған ортаға төзімді болып келеді: топырақта ол ондаған жылдар бойы сақтала алады.

Ауру жеке органды ғана емес, тұтас ағзаны  зақымдайды, кейде бұл ауру өкпенің, ішектің қабынуын және терінің зақымдануына әкеледі.

Қоздырғышы – Bacillus anthracis сібір жарасын тудырушы бацилла. Бұл әлемдегі микробтардың ішіндегі ең үлкені болып есептеледі, ұзындығы 6-10 және ені 1-2 микронды құрайды.Сыртқы ортаға өте төзімді, спора түрінде топырақта 100 жылға дейін белсенділігін жоғалтпайды.

Инфекция көзі науқас жануарлар болып табылады: ірі қара мал, жылқы, есек, қой, ешкі, бұғы, түйелер. Ауырған жануардың зәрі мен нәжісінде  ауру қоздырғышы анықталады.

Ауру су арқылы, жем арқылы жұғады.  Адам ауру жануарлардан, мал сойғанда, малға күтім жасағанда,   ауру малдың етін, сүтін қолданғанда, споралары бар терісін қолданғанда жұқтырады. Аурудың формасына байланысты адамда дене қызуының көтеріліуі, тері жарасы, ісіну; ауыр формаларында  қанды іш өту және құсу, ішінің ауыруы, өкпе аурулары, жүрек әлсіздігі пайда болады. Емделмеген жаағдайда ауру өліммен аяқталады.

Белгілері: қоздырғыш ағзаға тері арқылы (95 пайыз) еніп, бұл жағдай сібір жарасының туындауына әкеп соғады. Спорамен демалса, онда өкпе қабыну түріндегі ауруға шалдығып, оны жұтар болса, ішектің зақымдалу белгілері пайда болады. Инкубация кезеңінің ұзақтығы терілік формада бірнеше сағаттан 14 күнге дейін, сепсистік формада 6-8 күн. Аурудың екі клиникалық түрі болады: біріншісі – терілік формасы, екіншісі —  сепсистік (өкпелік, ішектік) түрлері. Ең жиі кездесетін түрі карбункулезді түрі. Бұл жағдайда дененің ашық жерлері зақымдалады. Тек саусақ ұштары, тырнақ орны және мұрын терісі зақымдалмайды.

Алдын алу шаралары:

—  сібір жарасын жұқтыру қаупі бар адамдарға (тері шикізаты мен жүнді қайта өңдеу кәсіпорындарының қызметкерлері, ет комбинаттары, ветеринария қызметкерлері, сібір жарасының қоздырғышымен жұмыс істейтін зертхана қызметкерлері)  сібір жарасына қарсы  арнайы вакцинация жүргізіледі;

—   жеке қорғаныш құралдарын пайдалану (резеңке қолғаптар, плащтар, обаға қарсы костюмдер,барлық түрдегі газқағарлар);

— әрбір жануардың  иесі  сібір жарасын жұқтыру қауіптілігін ескере отырып, жеке бастың алдын алу шараларын сақтауға міндетті, сондай-ақ ауылшаруашылығы жануарларын сібір жарасына қарсы вакцинациялауы, сатып алынған жануарлар туралы хабарлауы қажет. Мал дәрігерінің бақылауынсыз малды союға, етін жіліктеуге, ауру жануарлардың терісін, жүнін өңдеуге болмайды.

Сібір жарасын жұқтырудан өзіңіз бен жақындарыңыздың қауіпсіздігін  қамтамасыз ету үшін, жануарлардың ауруы, оларды еріксіз сою немесе өлу жағдайлары туралы дереу ветеринар маманға хабарлау қажет.

Өзіңіздің денсаулығыңызды қауіп-қатерден сақтау үшін тағамға қолданылатын мал өнімдерін, оларды өңдеуден өткізу тек қана ветеринар сараптамасынан кейін ғана қолданғаныңыз жөн!  Сараптамадан өткен етті сатып алсаңыз да, сақтық үшін  етті үйде қолғаппен бөлу керек, тақтай, пышақ тек қана шикі етке ғана арналған болуы керек. Оларды қайнаған сумен шайыңыз. Аурудың алғашқы белгілері пайда болғанда міндетті түрде тез арада медициналық көмекке жүгініңіз, себебі ем неғұрлым ерте басталса, нәтижесі де қолайлы болады. Сырқатты жұқтырмау үшін ет алуда абай болу керек.

Еттің ветеринарлық зертханадан өткендігі туралы анықтаманың болуы маңызды!

Н.АЙМАҒАНБЕТОВ,

Қарағанды қ. Қазыбек би атындағы ауданының санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау басқармасының басшысы