Сахнамен сырласқан жүрек

Қарапайым сахна. Жай ғана жарық. Бірнеше актер… Бірақ осы қарапайым көріністің ішінде тұтас бір әлем бар. Адамның қуанышы мен қайғысы, үміті мен өкініші, махаббаты мен мұңы – бәрі тірі сөзбен, жанды әрекетпен көрерменнің жүрегіне тікелей жол табады. Бұл – театр. Бұл – жан дүниені тербететін, жүректі тереңнен қозғайтын ұлы өнер.

Театрдың осындай шынайы болмысы мен тылсым сиқырына алғаш рет балалық шағында куә болған жас өнерпаз, Академик Е.А.Бөкетов зерттеу университетінің студенті Ғасыр Нұрлыбаев бүгінде сахнада өз орнын тауып үлгерген жас дарын. Қарағанды қаласындағы жоғары оқу орындарының бірінде білім алып жүрген Ғасыр театрға алғаш рет бала кезінде барып, жүрегінде ұмытылмас әсер қалғанын айтады. Содан бастап өнерге, әсіресе сахнаға деген сүйіспеншілігі күн санап артып, бұл қызығушылығы кейін кәсіби бағытқа ұласты. Қазіргі таңда ол университет сахнасында түрлі қойылымға қатысып, сан қырлы образдарды сәтті сомдап жүр. Театр арқылы өзінің ішкі әлемін тереңірек танып, әр рөлмен бірге жаңа бір қырын аша түсті. Спектакльдерден алған тәжірибе, көрерменнің ықыласы мен әр қойылымнан кейінгі үнсіз әсер – оның өнер жолындағы басты жетістіктері. Ол үшін сахна – тек шығармашылық алаңы емес, рухани сырласу кеңістігі. Себебі театрда бәрі шынайы: сезім де, қимыл да, үн де.

Ғасыр Нұрлыбаев – театрды тек өнер деп қабылдамайтын буынның өкілі. Оның көзқарасында театр – адамның ішкі әлемін қозғайтын, қоғамдағы құндылықтарды қайта саралататын, адамгершілік туралы үндемей сыр шертетін терең кеңістік. Бұл – экран мен смартфонға телмірген қазіргі қоғам үшін аса қажет тірі өнер. Қарағанды қаласы – Қазақстандағы театр өнерінің ірі ошақтарының бірі. Театр тарихы 1932 жылдан басталады. Әуесқой жастар тобы ретінде құрылған бұл ұжым 1934 жылы «Қарағанды қалалық қазақ жұмысшы жастар театры» атауын иеленіп, кейін 1936 жылы облыстық театр мәртебесіне көтерілді. 1964 жылы театрға көрнекті ақын әрі қоғам қайраткері Сәкен Сейфуллиннің есімі берілді. Бүгінде бұл театр заманауи қойылымдары, кәсіби актерлік құрамы және жаңа буын режиссерлерімен көрерменнің ықыласына бөленіп отыр. Сахнада алғашқы қойылым ретінде Қ.Байсейітов пен А.Шәриповтың «Зәуре» пьесасы қойылған болатын. Бұл күнде театрда заманауи форматтағы спектакльдер, жаңа драматургия мен тәжірибелік қойылымдар қатар дамып келеді. Ғасыр да осы үдерістің ішінде, өзіндік үнін табуға талпынып жүрген жастардың бірі. Ол классикалық драматургиямен қатар қазіргі қоғамның мәселелерін қозғайтын туындыларға да ерекше қызығушылық танытады.

Театр өнері туралы айтқанда, Қарағандыда осы салаға ерекше үлес қосқан тұлғалардың бірі – Қазақстанның мәдениет қайраткері, режиссер, педагог Дунай Еспаев. Ол өз жолын осы театрда актер болып бастап, кейін көркемдік жетекші деңгейіне дейін көтерілді. Оның жетекшілігімен қойылған қойылымдар бірнеше халықаралық фестивальде жүлделі орындарға ие болды. Дунай Амандықұлы театрды тек сахналық өнер ретінде емес, қоғамның рухани айнасы деп қарайды. Оның ойынша, әрбір қойылым көрерменге ой тастап, ішкі сезімін оятуы керек. Бұл көзқарас жас актерлердің, соның ішінде Ғасырдың да дүниетанымына әсер етуде.

Заманауи театр тек дәстүрмен шектеліп қалмауы тиіс. Ғасыр мұны жақсы түсінеді. Ол жаңа бағыттарды, соның ішінде иммерсивті театр, моноспектакль, цифрлық технологияларды сахнада қолдану мүмкіндіктерін зерттеп жүр. Бұл – көрерменмен жаңаша байланыс орнатудың бір жолы. Қазіргі көрермен – ізденгіш, талапшыл. Сол себепті театр да заман талабына сай түрленіп, көркемдік формаларын кеңейтіп отыруы керек. Ғасыр Нұрлыбаевтың театрға деген адалдығы, рөлдерге деген жауапкершілігі және сахнаға шынайы сүйіспеншілігі оның болашағынан үлкен үміт күттіретінін көрсетеді. Ол – сахнада өзін ғана емес, көрерменнің ішкі әлемін де танып-білуді мақсат ететін актер. Оның әрбір рөлі, сахнадағы әрбір қадамы – көрерменмен үнсіз диалог. Өнер – оның таңдауы ғана емес, болмысы. Театр – жай ғана қойылым емес. Ол – адамды адам ететін, ішкі жан дүниесін оятатын шындықтың алаңы. Ғасыр сол алаңда өз орнын тауып, жүректермен сырласуды жалғастырып келеді. Ал сахнамен шынайы сырласқан жүрек – әрдайым тыңдарманын табады.

Жұпар АМАНБАЙҚЫЗЫ,

«QH»