Әлемдік конгресстен – жаңа көкжиектерге: мектеп кітапханашысының миссиясы
2025 жылғы 18-22 тамыз аралығында Астанада кітапхана саласындағы ең маңызды оқиғалардың бірі – IFLA WLIC Халықаралық кітапхана және ақпараттық конгресі өтті. Конгреске әлемнің 110 елінен 1 600-ден астам маман қатысты.
Конгреске қатысқан Қарағанды қаласындағы академик Е.А.Бөкетов атындағы орта мектептің кітапханашысы Нагима Иткарина Зиядовна өз тәжірибесімен бөлісті:
«Конгреске қатысу мүмкіндігі Мәскеуден келген әріптестердің шақыруымен туды. Олар Қазақстандағы мектеп кітапханаларына енгізіліп жатқан Libris бағдарламасының әзірлеушілері болды. Олардың ұсынған жабдықтары мен бағдарламалық қамтамасыз етуі конгресстің басты жаңалықтарының бірі болды».
ID Logic компаниясы RFID-технологиясына негізделген бірнеше заманауи шешімдерді таныстырды:
Idlogic Unibook Mini Pro – өзін-өзі қызмет көрсету станциясы (дауыс көмекшісі Василисамен және ашық қор бойынша навигациямен);
Интеллектуалды түгендеу арбасы – кітап қорының бүтін сөресін бірнеше минутта тексереді;
Idlogic UniKeeper PRO – тәулік бойы кітап алуға мүмкіндік беретін сақтау және брондау жүйесі;
Libris, BiblioPRO, Idlogic Admin Server – қорды басқаруға, пайдаланушыларға қызмет көрсетуге, процестерді автоматтандыруға, RFID жабдықтарының жұмысын бақылауға және статистика жинауға арналған бағдарламалар.
Бұл жаңалықтар кітапхананың тек кітап қоймасы емес, оқырманға бағытталған заманауи цифрлық сервис екенін көрсетті.
Көрмеде Қазақстан, Оңтүстік Корея, Австрия және басқа елдердің мамандары мектеп кітапханасын мәдени-ағарту орталығына айналдыру, сирек кітаптарды цифрландыру және жасанды интеллектіні қолдану мәселелерін талқылады.
Қазақстанда «Балалар кітапханасы», «100 кітап» бағдарламалары мен Libris жүйесінің енгізілуі мектеп кітапханаларын заманауи, қолжетімді әрі орталықтандырылған білім кеңістігіне айналдырды. Бұл қадам елімізді цифрлық трансформациядағы әлемдік үрдістер деңгейіне шығаруда.
Бүгінгі мектеп кітапханашысы – тек кітап сақтаушы емес, білім беру процесінің маңызды тұлғасы. Ол оқушылардың құндылықтарын қалыптастырады, кітап оқуға, туған жерді сүюге баулиды, сыни ойлау мен ақпараттық сауаттылықты дамытады. Кітапхана жобалық жұмысқа, медиасауаттылықты дамытуға, үйірмелер мен сыныптан тыс шараларға арналған ортаға айналды.
Алайда осындай үлкен еңбек жүктемесіне қарамастан, мектеп кітапханашылары ресми педагог мәртебесіне ие емес. Олардың еңбегі мұғалімдермен тең бағаланбайды, жалақысы төмен, көптеген кәсіби құқықтан айырылған.
Мектеп кітапханашыларына ресми педагог мәртебесін беру жағдайды түбегейлі өзгертеді: мамандық жастар үшін тартымды болып, білімді әрі амбициялы кадрларды тартады. Педагог мәртебесі – бұл формалдық емес, мектеп кітапханасының рөлін мойындау.
Жеке шабыт:
«IFLA–2025 Халықаралық кітапхана және ақпараттық конгресіне қатысу мен үшін жаңа идеялардың көзі болды. Әріптестердің тәжірибесін бақылау арқылы кітапхананың болашағы – ақылды, цифрлық және адамға бағытталған кеңістік екенін түсіндім. Бұл тәжірибе мені мектеп кітапханаларын жаңғырту мен автоматтандыру бағытында жұмыс істеуге шабыттандырды».
Мектеп кітапханасының болашағы бүгіннен басталады – ол біздің қолымызда.
Нагима ИТКАРИНА,
Қарағанды қаласының
академик Е.А. Бөкетов атындағы ЖББМ кітапхана меңгерушісі