Экологиялық жағдай
Qarmet компаниясының алып металлургия комбинатын басқарып отырғанына бір жылға жуық уақыт болды. Осы уақыт ішінде Теміртаудағы экологиялық жағдай қалай өзгерді, бұл жайлы қала тұрғындары, экологтар мен комбинат басшылығы не дейді?
Qarmet компаниясы көп ұзамай Теміртаудағы қардың ақ болатындығына сендірген еді. Бірақ қашан екенін нақты айтқан жоқ. Өткен жылдың желтоқсан айынан бастап Қазақстан инвесторды ауыстырды, енді компанияны Андрей Лаврентьев басқарады. Қоғам белсенділері ауаның айтарлықтай тазармағанын айтуда. Бүгінде AirKaz.org картасы бойынша Теміртау – Қазақстандағы ең ластанған қала.
– Мүмкін, болат өндіру көлемі артқан шығар, соған байланысты қала тұрғындарын зиянды қалдықтардан қорғауға арналған жабдықтар орнатылмайды. Біз модернизацияны көрмейміз, сондықтан ешқандай жақсару жоқ, керісінше, жағдай нашарлады, – дейді қоғам белсендісі Станислав Войцеховский.
– Қар ақ болған жоқ, тыныс алу да жеңіл емес. Егер Qarmet-тің қаладағы мердігерлерге миллиардтық қарызы болса, оған экологияға қатысты не айтуға болады? Кәсіпкерлер, жұмысшыларына ең аз жалақы төлеу үшін банктерден миллиардтап қарыз алуға мәжбүр. Лаврентьев мердігерлермен есеп айырыспаса, модернизацияны қайдан алады? Оның ақшасы жоқ, – дейді тағы бір қоғам белсендісі Ольга Пекарская.
Экологтар Qarmet басшылығымен байланыс жоғалғанын байқаған. Елена Варганова Теміртаудың экологиясымен шамамен 25 жыл айналысуда. Оның айтуынша, Арселор кезінде олар басшылықпен байланысып, тұрғындардың шағымдарын жолдай алатын, ауа сапасының датчиктерінен мәліметтер ала алатын. Қазір мұның барлығы жоқ.
– Бүгінде біз Qarmet-тің мәліметтерін қайдан алатынымызды білмейміз. Сондай-ақ, комбинаттың экология қызметкері де байланысқа шықпайды. Біз бір рет хабарлама жібердік. Еш жауап жоқ. Сондықтан бүгінде тұрғындардан шағымдар түскенде, біз оларды экология департаментіне тікелей жібереміз, – деп атап өтті экология ұйымының жетекшісі Елена Варганова.
Qarmet мәліметтері бойынша, компания экологияны жақсарту үшін жоспар әзірлеген, оған сәйкес, ластаушы заттардың шығарындылары 2029 жылға қарай 30%-ға төмендеуі керек. Бұл негізінен бірнеше өндірістің табиғи газға көшуі арқылы жүзеге асырылады. Бұл үдеріс келесі жылдың екінші жартысынан басталады. Сондай-ақ, ағымдағы және күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Компания ағаштар отырғызады, олар жарты миллион ағаш отырғызуға міндетті.
– Әрине, мұндай өзгерістер бірден болмайды. Бұл бәрібір өндіріс аясында жүргізілетін жұмыс. Егер біз қандай да бір нысанды тоқтатып, қайта құрып, модернизация жасауды бастасақ, бұл өнімділікке әсер етеді. Біз мұны өзімізге жүктей алмаймыз, өйткені бұл бүкіл аймақтың экономикасына әсер етеді. Сондықтан біз қазіргі өндірістің аясында нақты қадамдар жасап жатырмыз. Жұмыс жүргізіліп жатыр, бірақ ластаушы заттардың деңгейін төмендету жөнінде әлі айтуға ерте, – деп түсіндірді Qarmet-тің экология жөніндегі директоры Мадина Куантаева.
Мадина Куантаева жыл ішінде экологтардан немесе Теміртау тұрғындарынан бірде-бір сұрақ түспегендігін айтты. Алайда Үкімет Qarmet-ке шығарылатын қалдықтар үшін нормаларды көтерді.
Жұпар АМАНБАЙҚЫЗЫ,
«QH»