Артемия деген не?

Оқылды: 394

Бүгінгі таңда «Artemia Global» ЖШС және «live FEED» ЖШС басшылары М.К.Альжанова («Artemia Global» ЖШС директоры) және Д.Х.Камешев («live FEED» ЖШС директоры) атынан Ақтөбе облысы шегіндегі Үлкен Арал теңізінің табиғат пайдаланушылары саналатын «live FEED» ЖШС оқырмандарға осындай таңғажайып ағза шаян тәрізділер ретінде артемия және табиғатқа ұқыпты қарау қажеттілігі туралы еске салғысы келеді.

Артемия – аквариумда, сондай-ақ коммерциялық тұқымдарды жасанды өсіру кезінде балықтар үшін қоректік және толыққанды жем ретінде бағаланатын Гилл аяқты шаян тәрізділердің бір түрі.
Асшаяндар барлық дерлік континентте кездеседі.
Олар тұзды көлдерде тұздану деңгейінде 25-тен 250-ге дейін (25-250 г/л) тұрады. Мұндай концентрациялар көптеген тірі организм үшін өлімге әкеледі, бірақ эволюция барысында бұл шаян тәрізділер осы қатал жағдайларға бейімделе алды, осылайша жыртқыштар жоқ және олар өмірдің ең жоғары түрі саналатын экологиялық тауашаны алды.
Өмірлік цикл мыналардан тұрады:
1) ересек шаян (10-15 мм, салмағы 5 мг);
2) кист (жұмыртқа) (0,21-0,27 мм, салмағы 0,01 мг);
3) науплиус (0,42-0,52 мм).
Асшаяндардың кисталары дегидратацияланған күйде ұзақ жыл бойы өміршең болып қала алады, сондай-ақ кептіруге және өте төмен әрі жоғары температураға төтеп бере алады.
Экстремалды жағдайларда асшаяндар кисталарының төтенше өмір сүру жағдайы бірнеше рет тіркелді.
Азықты дайындау үшін арнайы құрғақ етіп жасайтын артемия кисталары пайдаланылады, жоғарыда айтылғандай, Қазақстан аумағында тек бір зауытта құрғақ кисталарды дайындау үшін қажетті технологиялар бар.
Қазіргі уақытта әлемде асшаяндардың 8 түрі белгілі:
1. Artemia franciscana Kellogg, 1906 – Солтүстік Америка, Кариб теңізі, Австралия, Океания;
2. Artemia monica Verrill, 1869 – Солтүстік Америка;
3. Artemia parthenogenetica Barigozzi, 1974 – Еуропа, Азия, Африка, Австралия;
4. Artemia persimilis Piccinelli et Prosdocimi, 1968 – Аргентина;
5. Artemia salina (Linnaeus, 1758) – Еуропа, Солтүстік Африка
6. Artemia sinica Yaneng, 1989 – Орталық Азия, Қытай;
7. Artemia tibetiana Zhang et Sorgeloos, 1998 – Тибет, Қытай;
8. Artemia urmiana Gunther, 1900 – Иран, Ресей.
Қазақстан Республикасында Artemia parthenogenetica мекендейді, бұл түрдің басқалардан айырмашылығы – бір жынысты, оның популяциясы тек аналықтардан тұрады.
Өкінішке орай, су объектілерінің тұздылық деңгейінің өзгеруіне және браконьерлік жағдайларға байланысты асшаяндардың кисталарын аулау деңгейі жоғары болып қалмайды.
Біз оқырмандарымызға Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитеті Төрағасының м.а. 2015 жылғы 24 шілдедегі №190 «Жануарлар дүниесі объектілерін, олардың бөліктері мен дериваттарын пайдалануға шектеулер мен тыйым салулар енгізу, оларды пайдалану орындары мен мерзімдерін белгілеу туралы» бұйрығына сәйкес, Үлкен Арал теңізі, Чернышев, Тұщыбас шығанағын қоса алғанда, 1 тамыздан 31 наурызға дейін асшаяндарды аулауға рұқсат етіледі, ал 1 сәуірден 31 шілдеге дейін аулауға тыйым салынады.
Асшаяндардың кисталарын заңсыз аулау табиғатқа орны толмас зиян келтіреді, ал оны жасайтын адамдар әкімшілік қана емес, қылмыстық жауапкершілікке де тартылуы мүмкін.
Сондықтан біздің компаниялар жұртшылықтың артемиялық кисталардың браконьерлік фактілерін тоқтату қажеттілігі және табиғатқа ұқыпты қарау қажеттілігі туралы ойын жеткізеді.
«Artemia Global» ЖШС,
«LIVE FEED» ЖШС