Алаяқтар саны артуда
Алаяқтарға арам ақшаны рәсімдеп беретіндер кімдер. Мәжіліс депутаты Қазақстан Республикасының Премьер-Министріне сауал жолдады. Ол кибералаяқтардан зардап шеккендер санының артуына байланысты екінші деңгейлі банктердің барлық несиелік келісімін тексеруді, зардап шеккендердің несиелерін есептен шығаруды және банктерге сол берешекті өздері төлеуге мәжбүрлеуді ұсынды.
«Егер нақты шаралар қабылданбаса, бәріміз несиелік қамауда қалуымыз мүмкін», – дейді Мәжіліс депутаты Асхат Рахымжанов. Елімізде киберқылмыс деңгейі жыл сайын артып келеді. Аймақтардан зардап шеккендер депутат пен оның партиясының филиалдарына хабарласады. Бүгінгі таңда 627 өтініш тіркелген.
– Алаяқтық істердің 90 пайызында соттар банктердің жағына шығып, несиені қайтару үшін жәбірленушіні қапаландыратыны анық. Ауылдардың тұрмыс жағдайының төмендігін ескере отырып, бір адамға 20-40 миллион теңге беріледі. Біздікілер бұл несиені өмірінің соңына дейін өтей алмайды. Және несиелерді мұрагерлікке беру тәуекелдері тіркеледі. Осыдан кейін барып, суицид жағдайлары орын алады. Бұл оқиға осылайша күнделікті қалыпты жағдайға айналады, – дейді Парламент Мәжілісінің депутаты Асхат Рахымжанов.
Мәжілісмен өз сауалында азаматтардың жеке деректеріне қолжетімділік, өз қызметтерін жүктейтін банктердің дұрыс жұмыс істемеуі, ұялы байланыс операторларының тіркелмеген SIM-карталардағы қоңыраулар нөмірлерін ауыстыру және банк қауіпсіздік жүйесіндегі жұмысы туралы сұрақтарды қарастырды.
– Банктердің өздеріне және осы тізімдерге қатысатын қызметкерлерге сұрақтарымыз бар. Мен шын өмірде көп адамдардың, банктің талаптарына сай емес, тиісті табысы жоқ деп айтып келемін. Әдетте несие беруден бас тартады. Ал керісінше жағдайда зейнеткерлердің өзіне миллиондаған несиені алаяқтар мойындарына іліп береді. Банк болмаса кредит рәсімдеу мүмкін емес. Бұл сұрақта әділдікке қол жеткізу оңай емес. Алаяқтар банктік мәліметті біледі. Сот банк өкілдерін қорғайды. Тәртіп сақшылары мұндай шағымдарды қарағысы да келмейді, – дейді халық қалаулысы.
Асхат Рахымжанов қаржы реттеушілеріне заңгерлерді тарта отырып жұмыс тобын құруды және екінші деңгейлі банктердің барлық келісіміне аудит жүргізуді ұсынды. Сонымен қатар, онлайн несиелеуге тыйым салуды енгізу, сондай-ақ банктердің кінәсінен зардап шеккендердің несиелерін есептен шығару ұсынылды.
– Есептен шығару міндетті түрде банк қаражаты есебінен жүзеге асырылуы тиіс. Олар осыдан кейін қайтадан ойланатын болады. Өздерінің ақпараттық жүйелерді реттеу туралы қарастырулары керек. Және олар бұған қызығушылық танытуы шарт. Бас прокуратураға банктердің мұндай қылмысқа қатысы бар жоғын тексеруді сұраймыз, – деп атап өтті Парламент Мәжілісінің депутаты Асхат Рахымжанов.
Қанағат ЖИЕНҚҰЛОВА,
«QH»