Айтыс – қазақтың қазынасы
Адамзаттық асыл құндылықтарды ардақтаған ұлы ақын Абай Құнанбайұлының 180 жылдығына орай Қарағанды облысының Абай қаласында республикалық деңгейдегі жыр додасы өтті. «Адамзаттың бәрін сүй» деген ұлы өсиетті ту еткен бұл айтыс тек өнер сайысы емес, рухани сабақтастықтың, ұлт рухын ұлықтаудың көрінісі болды. Сөз зергерлерінің бұл жолғы басқосуы һәкім мұрасын қайта жаңғыртып, ел жадында жаңаша жаңғырық тапқан жарқын сәтке айналды.
Абай рухы елдік пен бірліктің ұранына айналып отыр. Бұл жолы айтысқа еліміздің әр өңірінен келген 10 ақын қатысып, қазылар алқасының төрағасы ретінде әйгілі ақын Жүрсін Ерман төрден орын алды. Абай елін бетке алған айтыскерлерді қала тұрғындары қазақтың көне дәстүріне сай шашу шашып, зор ықыласпен қарсы алды. Ақындар Абай ескерткішіне гүл шоқтарын қойып, ұлы ойшылдың рухына тағзым етті. Бұл жай ғана рәсім емес, баба мұрасына деген терең тағзым мен құрметтің көрінісі.
Салтанатты шара Мәдениет үйінің алаңында жалғасып, ұлттық нақышта безендірілген киіз үй тігіліп, дәстүрлі көріністер қойылды. Қонақтарға арнау айтылып, ризашылықпен сәлем берілді.
– Қарағанды облысының Абай қаласында еліміздің түкпір-түкпірінен жиналған он танымал ақынның басын қосып, Абайдың 180 жылдығына орай үлкен аламан айтыс ұйымдастырып отырмыз. Бұл арқылы біз Абайдың өмірін, ұлтқа сіңірген еңбегін, адамзатқа арнаған өсиеттерін дәріптеуді мақсат еттік, – деді Абай ауданы мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің басшысы Арман Бапанов.
Сахна төрінде тіл мен ділді тең ұстаған тәжірибелі ақындар Абайдың мұрасын бүгінгі қоғаммен сабақтастырып, өзекті мәселелерді жырға қосты. Алғашқы жұп ретінде сахнаға қарағандылық Айтбай Жұмағұлов пен Түркістаннан келген Бекарыс Шойбеков шықты. Олар ел ішіндегі татулық, ұрпақ тәрбиесі, рухани құндылықтар, ғылым мен өркениет жайлы терең ой қозғап, көрермен көңілінен шықты.
– Мемлекет бай болуы мүмкін, бірақ мәдениетсіз, өнерсіз ешқашан қуатты ел бола алмайды. Мәдениетіңді қорғамасаң, шекараңды ашып таста деген сөз де бар. Абай жұртында бірнеше ұлт пен ұлыс өкілдері тұрады. Сондықтан бұл өңірде ұлттық өнеріміз әрқашан ұлықталуы тиіс. Президентіміз айтқандай, Абай – қазақтың бағдаршамы, – деді айтыскер ақын Рүстем Қайыртай.
Бұл Абай қаласында алғаш рет ұйымдастырылып отырған республикалық айтыс. Ұлттық өнерге деген ел ықыласы ерекше: залда ине шаншар орын қалмады. Көрермендер қатарында жергілікті тұрғындармен қатар, өзге өңірлерден келген жырсүйер қауым да болды. Солардың бірі Астанадан арнайы келген Ұлжалғас Мамадиярова.
– Айтыс мен үшін рухани дәрумен. Қанша тыңдасам да жалықпаймын, керісінше, шабыт аламын. Бұл – халықтың мұңы мен қуанышын өлеңмен жеткізетін ұлы өнер. Айтыскер ақындарға деген құрметім ерекше. Сондықтан еліміздің әр аймағынан келген сөз шеберлерін көру үшін арнайы келдім, – деп әсерімен бөлісті ол.
Айтыс қорытындысында қазылар алқасы әділ бағасын беріп, үздік ақындарды марапаттады. Бас жүлдені жеңіп, автокөлік тізгіндеген Қарағанды облысының ақыны Айтбай Жұмағұлов. Бірінші орын Абай облысынан келген Рүстем Қайыртайға бұйырса, екінші орынды түркістандық Бекарыс Шойбеков пен елордалық Еркебұлан Қайназар өзара бөлісті. Ал үшінші орын Қарағандыдан Дидар Қамиев пен Шымкент қаласынан келген Қалижан Білдашқа берілді.
Ералы ҒАНИ,
«QH»