Инсультпен күрес күні
Жыл сайын 29 қазанда Дүниежүзілік инсультпен күресу күні атап өтіледі. Бұл күннің басты мақсаты – инсульт сырқатының алдын алу мүмкіндіктері, оның ерте белгілері және уақтылы көмек көрсетудің маңыздылығы туралы халықты ақпараттандыру. Биылғы жылы бұл күн «Инсультті бірге тоқтатайық» деген ұранмен өтуде.
Инсульт – әлемде де, Қазақстанда да өлім мен мүгедектіктің басты себептерінің бірі. Егер бұрын инсульт көбінесе егде жастағы адамдарда ғана кездесетін болса, соңғы 20 жылда бұл ауру орта жастағы адамдар арасында да жиі тарала бастады. Қарағанды қаласындағы Мақажанов атындағы көпсалалы аурухананың үшінші деңгейдегі инсульт бөлімшесінде инсультке қарсы заманауи әдістер қолданылуда. Бөлімшенің жетекшісі Михаил Мазурчак бұл бөлімнің инсульттің барлық түрін емдеп, күрделі жүрек-қантамырлық оталарды жасайтын басты орталық екенін атап өтті. Аурухананың жоғары деңгейде жабдықталған инсульт бөлімінде пациенттерді емдеу үшін «алтын сағат» қағидасы сақталып, оларға уақтылы көмек көрсетіледі. Жедел жәрдем бригадаларында АДИС жүйесі орнатылған, ол фельдшерлер мен дәрігерлердің әрекеттерін бақылауға мүмкіндік береді және пациенттерді қажетті көмекке тезірек жеткізуге ықпал етеді.
– Инсульттің салдарынан болатын өлім-жітімнің азаюы медициналық көмектің дер кезінде көрсетілуіне және аурухана ішіндегі толық зерттеу жүргізу мүмкіндігіне байланысты. Ауруханада арнайы ситуациялық орталық бар, онда пациенттердің ми бөлімшелері терең зерттеледі. Дәрігерлер бұл орталықты «Байқоңырдағы ұшу процесін бақылау орталығына» теңейді, себебі осында нақты диагностикалық зерттеулер жүргізіледі, – деп түсіндірді Мақажанов атындағы көпсалалы аурухананың невро-инсульт қызметінің жетекшісі Михаил Мазурчак.
Инсульт – бүкіл әлемде әлеуметтік және медициналық маңызды мәселе. Бұл ауру науқастарды өмірлік мүмкіндіктерінен айырып, әлеуметтік және тұрмыстық белсенділіктерін айтарлықтай төмендетуі мүмкін. Қарағанды облысында орналасқан Мақажанов атындағы инсульт бөлімшесі жылына 2 000-ға жуық пациентке көмек көрсетеді. Бөлімше меңгерушісі, нейрохирург Ниязбек Ерниязовтың айтуынша, инсульттің дамуына әсер ететін негізгі факторлар – дұрыс емес өмір салты, спортпен шұғылданбау және энергетик сусындарды тұтыну сияқты зиянды әдеттер. Бұл әдеттер тек инсультке ғана емес, басқа да аурулардың өршуіне әкелуі мүмкін. Сондықтан денсаулықты қадағалап, алдын алу шараларын ұстану – әр адамның жеке жауапкершілігі. Инсульт бөлімшесінде жыл сайын 600-ге жуық ота жасалады. Биылғы жылы ашылған жаңа операция бөлмесінде аневризма эмболизациясы секілді заманауи оталар қолға алынды. Бұл ота дененің қол немесе жамбас бөлігіндегі тесігі арқылы тілік жасалмай жүзеге асырылады. Сонымен қатар, тарылған тамырдағы қан ағымын қалпына келтіру үшін миға арнайы стенттер орнатылады.
– Қайталанған инсульттің алғашқы емінен кейін берілген ұсыныстарды сақтамаудан және өмір салтын өзгертпеуден туындайды. Көптеген науқас алғашқы инсульттен кейін толық жазылды деп есептеп, өмір салтын сол қалпында жалғастырады. Алайда уақыт өте келе бұл немқұрайлылық одан да күрделі жағдайға әкелуі мүмкін. Қайталанған инсульт – пациенттің денсаулығына салғырт қарағанын және дәрігерлердің кеңестерін орындамағанын көрсетеді, – дейді Мақажанов атындағы көпсалалы аурухананың инсульт бөлімшесінің меңгерушісі, нейрохирург Ниязбек Ерниязов.
Осыған орай, мамандар инсульттің алдын алу шараларын сақтаудың маңыздылығын ескертеді және салауатты өмір салтын ұстануға шақырады. Инсультпен күресу жолында ерте диагностика мен уақтылы көмек көрсету, салауатты өмір салтын қалыптастыру және зиянды әдеттерден бас тарту – денсаулықтың негізгі кепілі.
Қанағат ЖИЕНҚҰЛОВА,
«QH»